OpenAI dự kiến cho ra mắt GPT-5 vào năm 2024.
Nở rộ công nghệ AI
Sự xuất hiện của ChatGPT đã ảnh hưởng sâu sắc đến thế giới trong năm 2023. Sang năm 2024, OpenAI, công ty phát minh ra ChatGPT, dự kiến cho ra mắt GPT-5, thế hệ tiếp theo của mô hình trí tuệ nhân tạo làm nền tảng cho chatbot. GPT-5 sẽ thể hiện nhiều tính năng tiên tiến hơn so với người tiền nhiệm, GPT-4.
Bên cạnh đó, các nhà khoa học đang theo dõi quá trình triển khai Gemini, đối thủ cạnh tranh với GPT-4. Đây được xem là mô hình ngôn ngữ lớn, có thể xử lý đa dạng dữ liệu đầu vào như văn bản, mã máy tính, hình ảnh, âm thanh và video.
Trong năm 2024, Google sẽ cho ra mắt phiên bản mới của AI AlphaFold, công cụ dự đoán hình ảnh 3D của protein với độ chính xác cao. AI này có khả năng mô hình hóa các hoạt động trao đổi giữa protein, axit nucleic và các phân tử khác; từ đó mở ra công nghệ điều chế thuốc mới.
Vấn đề pháp lý liên quan đến AI cũng sẽ được đưa ra thảo luận trong năm sau. Cơ quan Tư vấn Cấp cao về Trí tuệ nhân tạo của Liên Hợp Quốc dự kiến cho ra mắt quy định quốc tế về AI vào giữa năm 2024.
Vươn tới các vì sao
Đài thiên văn Vera C. Rubin, Chile, dự kiến vận hành một phần công suất vào cuối năm 2024. Nơi đây sẽ cung cấp hơn 60 petabyte (một petabyte bằng 1.000 terabyte) dữ liệu thô dưới dạng hình ảnh có độ phân giải cao về vũ trụ nhờ sự hỗ trợ của AI. Các nhà khoa học kỳ vọng với nguồn dữ liệu khổng lồ này, loài người sẽ đạt được nhiều bước tiến quan trọng trong việc khám phá vũ trụ.
Cũng tại Chile, Đài thiên văn Simon, nằm trên sa mạc Atacama sẽ hoàn thành vào giữa năm 2024. Nơi đây có nhiệm vụ tìm kiếm dấu hiệu của sóng hấp dẫn nguyên tử, tàn dư của Vụ nổ lớn, trên nền sóng vũ trụ. Các kính thiên văn tại đây sẽ được trang bị tới 50 nghìn máy dò thu ánh sáng, gấp 10 lần so với các dự án đang hoạt động.
Kiểm soát đại dịch
Sau dịch Covid-19, nhu cầu chuẩn bị phương án ngăn ngừa đại dịch tiếp theo xảy ra trên Trái đất càng trở nên cấp thiết. Chính phủ Mỹ đang tài trợ cho 3 loại vắc-xin thế hệ tiếp theo mà 2 trong số đó là vắc-xin dạng xịt qua mũi.
Thuốc nhằm ngăn ngừa lây nhiễm bằng cách tạo ra khả năng miễn dịch trong các mô đường thở. Loại vắc-xin thứ 3 là vắc-xin mRNA giúp tăng cường kháng thể chống lại các biến thể mới của SARS-CoV-2.
Trong khi đó, Tổ chức Y tế Thế giới sẽ công bố dự thảo cuối cùng của hiệp ước đại dịch trong Hội nghị Y tế Thế giới vào tháng 5/2024. Hiệp ước giúp cá nước trang bị tốt hơn để ngăn chặn và quản lý các địa dịch trong tương lai.
Trọng tâm thảo luận của hiệp ước là đảm bảo khả năng tiếp cận công bằng các công cụ cần thiết như vắc-xin, dữ liệu và kiến thức chuyên môn để ngăn chặn đại dịch.
Sứ mệnh Mặt trăng
Dự kiến tháng 11/2024, tàu vũ trụ Orion trong nhiệm vụ Artemis II, Mỹ, sẽ chở 4 phi hành gia, gồm 3 nam và một nữ, bay vòng quanh Mặt trăng 10 ngày. Artemis II sẽ đặt nền móng cho sứ mệnh Artemiss III vào năm 2025 là đưa con người trở lại bề mặt Mặt trăng lần đầu tiên kể từ nhiệm vụ Apollo 17 năm 1972. Khi đó, các phi hành gia sẽ sử dụng tàu Orion để kết nối với tên lửa Starship cải tiến của SpaceX, đóng vai trò như phương tiện đổ bộ Mặt trăng.
Trong khi đó, Trung Quốc dự kiến triển khai sứ mệnh Mặt trăng Hằng Nga-6 cùng năm 2024. Theo đó, sứ mệnh là mang các mẫu vật từ vùng tối Mặt trăng về Trái đất. Đến nay, 10 sứ mệnh lấy mẫu Mặt trăng do con người thực hiện đều tiến hành ở vùng sáng của Mặt trăng. Vì vậy, sứ mệnh Hằng Nga-6 có thể nâng cao hiểu biết của con người về Mặt trăng.
Ngoài ra, năm 2024 hứa hẹn sẽ chứng kiến nhiều hành trình khám phá “mặt trăng” của các hành tinh khác. Ví dụ, sứ mệnh thám hiểm mặt trăng sao Hỏa (MMX) của Nhật Bản sẽ thám hiểm hai mặt trăng của sao Hỏa là Phobos và Dimos. Dự kiến, tàu thám hiểm sẽ khởi hành vào năm 2024, đáp xuống Phobos và thu thập các mẫu bề mặt để đưa về Trái đất vào năm 2029.
Còn NASA sẽ tiến hành khám phá mặt trăng Europa của sao Mộc vào tháng 10/2024. Mục tiêu là xác định liệu đại dương dưới lòng đất của Europa có thể nuôi dưỡng sự sống hay không.
Nhiệm vụ Artemis sẽ đưa các phi hành gia bay vòng quanh Mặt trăng trong 10 ngày.
Cứu Trái đất
Vào nửa cuối năm 2024, Tòa án Công lý Quốc tế tại La Hay, Hà Lan, có thể đưa ra ý kiến về nghĩa vụ pháp lý của các quốc gia trong việc chống biến đổi khí hậu. Tòa án đồng thời đưa ra phán quyết về hậu quả pháp lý đối với những bên được cho là đang gây tổn hại đến khí hậu.
Dù phán quyết không mang tính ràng buộc về mặt pháp lý nhưng ảnh hưởng từ hoạt động trên có thể thúc đẩy các quốc gia nâng cao ý thức thực hiện các mục tiêu về khí hậu.
Cùng năm, Liên Hợp Quốc sẽ thiết lập thỏa thuận quốc tế mang tính ràng buộc nhằm loại bỏ ô nhiễm nhựa. Từ những năm 1950, thế giới đã sản xuất 10 tỷ tấn nhựa, trong đó hơn 7 tỷ tấn là rác thải. Phần lớn trong số này gây ô nhiễm đại dương và gây hại cho động vật hoang dã.
Siêu máy tính
Siêu máy tính Aurora của Mỹ dự kiến đi vào hoạt động vào năm 2024. Đây là siêu máy tính cấp exascale, chỉ khả năng xử lý ít nhất một exaflops của hệ thống máy tính, tức một tỷ tỷ phép tính mỗi giây. Aurora có khả năng tính toán hơn hai exaflops, tương đương hơn 2 tỷ tỷ phép tính trong một giây. Các nhà khoa học sẽ sử dụng Aurora để tạo ra bản đồ các mạch thần kinh của não.
Theo Nature
Nguyễn Minh
Nguồn: https://giaoducthoidai.vn/nhung-su-kien-khoa-hoc-dang-chu-y-nam-2024-post666636.html