Khủng hoảng năng lượng thúc đẩy chuyển đổi xanh sớm hơn 10 năm

Nỗ lực giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hoá thạch

Lý do chính để báo động là ngày nay thế giới đang đốt nhiều than hơn. Năm ngoái, mức tiêu thụ đã tăng 1,2% - lần đầu tiên trong lịch sử vượt qua 8 tỷ tấn. Giá xăng cao ngất ngưởng đã thúc đẩy các công ty tiện ích ở châu Âu và một phần châu Á, đặc biệt là Nhật Bản và Hàn Quốc, sử dụng nhiều than hơn nữa.

Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) dự đoán, nhu cầu than sẽ vẫn ở mức cao cho đến năm 2025. Song, sự gia tăng nhu cầu với than sẽ được kiềm chế bởi sự gia tăng sử dụng năng lượng tái tạo sau năm 2025.

Các dự án LNG (khí hoá lỏng) mới ở Mỹ, Qatar và các nơi khác sẽ bắt đầu triển khai, mang lại sự ổn định cho thị trường khí đốt. Đồng thời, sự bùng nổ năng lượng mặt trời và gió sẽ thu hẹp nhu cầu sử dụng nhiên liệu hóa thạch, nhất là ở Trung Quốc với kỳ vọng nước này sẽ xây dựng công suất phát điện tái tạo có khả năng cung cấp 1.000 terawatt giờ vào năm 2025, tương đương với tổng sản lượng điện của Nhật Bản hiện nay.

Trong khi đó, năng lực sản xuất dầu mỏ và khí đốt hiện có của thế giới đã gần được sử dụng hết. Nhu cầu được duy trì trong bối cảnh chậm tăng nguồn cung, thậm chí có thể giảm, điều này sẽ giữ cho giá của cả hai loại này luôn ở mức cao.

Những nỗ lực để tiêu dùng ít hơn thể hiện rõ nhất ở châu Âu, nơi mà trong những tháng gần đây đã được hỗ trợ bởi nhiệt độ ôn hòa bất thường. Thời tiết ấm áp cùng với hiệu quả sử dụng năng lượng cao hơn có nghĩa là lục địa này đã sử dụng ít hơn 6 - 8% điện năng trong mùa đông này so với mùa đông trước.

Tăng mạnh đầu tư cho năng lượng tái tạo

Trên toàn thế giới, vốn đang được huy động trên quy mô lớn để làm cho nền kinh tế tiết kiệm hơn. Năm ngoái, các chính phủ, hộ gia đình và doanh nghiệp đã cùng nhau chi 560 tỷ USD cho việc sử dụng năng lượng hiệu quả. Số tiền này chủ yếu dành cho hai công nghệ: xe điện và máy bơm nhiệt.

Các nguồn năng lượng thay thế cũng đang được tìm kiếm nhiều hơn, đặc biệt là ở châu Âu. Từ tháng 12/2021 đến tháng 10/2022, giá hợp đồng cho các dự án quang điện mặt trời và gió của lục địa trung bình thấp hơn 77% so với giá điện bán buôn. Trên toàn cầu, việc lắp đặt các tấm pin mặt trời trên mái nhà, mà các hộ gia đình và doanh nghiệp sử dụng để cắt giảm hóa đơn, đã tăng một nửa vào năm ngoái. Một dự án điện gió trên bờ có công suất kỷ lục 128GW cũng đã được khởi công, đánh dấu mức tăng 35% so với năm trước.

Việc siết chặt nhiên liệu cũng đã thúc đẩy chính sách năng lượng sạch tại các nền kinh tế lớn nhất thế giới. Đạo luật Giảm lạm phát của Mỹ (IRA) dành 369 tỷ USD trợ cấp cho công nghệ xanh; Ủy ban Châu Âu đã công bố “Đạo luật Công nghiệp Net-Zero”, sẽ cung cấp ít nhất 250 tỷ Euro (270 tỷ USD) cho các công ty công nghệ sạch, đồng thời đưa ra mục tiêu tăng gấp đôi công suất năng lượng mặt trời được lắp đặt của EU đến năm 2025, từ năm 2030.

Tham vọng quốc gia cũng đã được mở rộng. Vào tháng 7/2022, Đức đã nâng mục tiêu về tỷ trọng năng lượng tái tạo trong sản xuất điện vào năm 2030 lên 80%, từ mức 65% trước đó. Kế hoạch năng lượng 5 năm lần thứ 14 của Trung Quốc, được công bố vào tháng 6, lần đầu tiên đặt mục tiêu về tỷ lệ năng lượng tái tạo trong sản xuất điện (33% vào năm 2025).

S&P Global, một công ty dữ liệu, cho rằng lượng khí thải từ quá trình đốt cháy năng lượng sẽ đạt đỉnh vào năm 2027. Rystad ước tính rằng chỉ riêng sản xuất điện và sưởi ấm có thể chạm trần ngay trong năm nay. Điều này là do cơn sốt điên cuồng gần đây để đảm bảo nhiên liệu hóa thạch khó có thể kéo dài hoặc đủ lớn để chống lại sự bùng nổ xanh.

Hoàng Lê (Theo The Economist)/thoibaotaichinhvietnam.vn

Nguồn: https://thoibaotaichinhvietnam.vn/khung-hoang-nang-luong-thuc-day-chuyen-doi-xanh-som-hon-10-nam-121761-121761.html