Ngày 14/12, Việt Nam và Nhóm đối tác Quốc tế (IPG) bao gồm Liên minh Châu Âu, Anh, Pháp, Đức, Mỹ, Italy, Canada, Nhật Bản, Na Uy và Đan Mạch đã ký kết thỏa thuận Đối tác Chuyển dịch Năng lượng Bình đẳng (JETP).
Thỏa thuận sẽ giúp Việt Nam hiện thực mục tiêu đầy tham vọng cân bằng phát thải vào năm 2050, đẩy nhanh quá trình đạt đỉnh phát thải khí nhà kính và chuyển dịch từ nhiên liệu hóa thạch sang năng lượng sạch.
Trước mắt, JETP sẽ huy động 15,5 tỉ USD nguồn tài chính từ khối tư nhân và chính phủ trong 3-5 năm tới để hỗ trợ quá trình chuyển dịch xanh của Việt Nam.
JETP sẽ hỗ trợ Việt Nam đạt được các mục tiêu mới, bao gồm đẩy nhanh thời gian đạt đỉnh phát thải khi nhà kính dự kiến từ năm 2035 lên 2030.
Giảm tới 30% phát thải hàng năm của ngành điện từ 240 triệu tấn xuống 170 triệu tấn và đẩy nhanh đỉnh phát thải sớm thêm năm năm vào năm 2030.
Giới hạn công suất điện than của Việt Nam ở mức 30.2GW từ mức kế hoạch dự kiến là 37GW.
Đẩy nhanh triển khai năng lượng tái tạo để nguồn năng lượng này chiếm ít nhất 47% tổng sản lượng điện vào năm 2030, tăng từ mức kế hoạch 36% hiện tại.
Khoảng 500 triệu tấn khí thải sẽ được cắt giảm vào năm 2035 nếu các mục tiêu này được hoàn thành.
Đóng góp ban đầu cho JETP của Việt Nam bao gồm cam kết 7,75 tỉ USD từ IPG, Ngân hàng Phát triển Châu Á và Công ty Tài chính Quốc tế.
Đầu tư từ khối tư nhân từ các tổ chức tài chính do Glasgow Financial Alliance for Net Zero (GFANZ) cam kết huy động một khoản đối ứng 7,75 tỉ USD.
Trong năm tới, với sự hỗ trợ của các nước đối tác, Việt Nam sẽ xây dựng Kế hoạch Huy động Nguồn lực JETP để triển khai chiến lược và góp vốn của JETP.
 |
| Với sự hỗ trợ của các đối tác quốc tế, Việt Nam sẽ đẩy nhanh việc chuyển dịch từ nhiên liệu hóa thạch sang năng lượng sạch. Ảnh: theleader.vn |
Việt Nam là quốc gia thứ ba ký kết JETP sau thành công của JETP với Nam Phi trong COP26 và JETP với Indonesia trong hội nghị thượng đỉnh các nhà lãnh đạo G20 năm nay.
Là một nền kinh tế đang phát triển nhanh, JETP của Việt Nam sẽ minh chứng rằng phát triển kinh tế cho thể không phải nhờ đến việc sử dụng năng lượng hóa thạch.
JETP của Việt Nam được xây dựng trên Đối tác G7 về Đầu tư Hạ tầng Toàn cầu (PGII) của Vương quốc Anh nhằm thu hẹp khoảng trống đầu tư vào cơ sở hạ tầng ở các nước đang phát triển.
Đảm bảo việc chuyển dịch khỏi nhiên liệu hóa thạch là “công bằng” là trọng tâm của JETP. Một quá trình chuyển dịch công bằng không chỉ giúp Việt Nam đạt được các mục tiêu về khí hậu mà còn đảm bảo một tương lai chắc chắn và thịnh vượng cho người dân, giảm các tác động của ô nhiễm, thúc đẩy phát triển kinh tế và tạo ra công ăn việc làm.
JETP là một trong số các thỏa thuận mà các quốc gia phát triển và đang phát triển đang đàm phán. Thỏa thuận đầu tiên như vậy đã được ký với Nam Phi vào năm ngoái và một thỏa thuận tương tự đã đạt được với Indonesia vào tháng trước.
Thủ tướng Anh, Rishi Sunak đánh giá: “Việt Nam là một nền kinh tế mới nổi, năng động ở trung tâm Đông Nam Á. Khoản đầu tư mà chúng ta đang thực hiện ngày hôm nay sẽ giúp Việt Nam có thể cắt giảm lượng phát thải mà vẫn đồng thời tạo ra được việc làm và tăng trưởng mới. Cùng nhau, chúng ta sẽ mang đến một tương lai sạch hơn, xanh hơn cho Việt Nam và hành tinh của chúng ta.”
Chủ tịch Ủy ban Châu Âu, Ursula von der Leyen bày tỏ: “Với JETP này, Việt Nam và các đối tác quốc tế do EU và Anh lãnh đạo nhằm chứng minh rằng các nền kinh tế mới nổi và tăng trưởng nhanh có thể thực hiện thành công quá trình chuyển đổi năng lượng sạch. Việc tăng cường sử dụng năng lượng tái tạo cũng sẽ thúc đẩy an ninh năng lượng và quyền tự chủ của Việt Nam…Cam kết của JETP sẽ giúp trang bị cho Việt Nam một ngành điện hiện đại của thế kỷ 21, tạo động lực cho quá trình hiện đại hóa nền kinh tế của đất nước. Chúng tôi rất vui khi được trở thành một phần của Quan hệ Đối tác đột phá này.”
Thủ tướng Canada, Justin Trudeau nói: “JETP là một hình mẫu cho thấy các đối tác có thể làm việc với các đối tác như Việt Nam để hành động hướng tới các nguồn năng lượng sạch hơn. Canada sẽ tiếp tục là một đối tác cam kết cho quá trình chuyển dịch năng lượng sạch và loại bỏ nhiệt điện than ở Việt Nam, đó cũng là lợi ích lới nhất cho một tương lai năng lượng sạch và bao trùm ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.”
Đặc phái viên về khí hậu của Mỹ John Kerry coi Việt Nam là trọng tâm trong chương trình về khí hậu của ông cho chính quyền Biden, người thúc đẩy nỗ lực của Việt Nam trong việc chuyển dịch các dự án nhiệt điện than sang năng lượng sạch hơn với sự hợp tác của các quốc gia phát triển.
Tổng thống Mỹ Joe Biden cho biết, thỏa thuận này sẽ giúp Việt Nam đảm bảo an ninh năng lượng lâu dài, tạo cơ hội cho người dân đất nước và thúc đẩy cuộc chiến chống khủng hoảng khí hậu toàn cầu.
Tổng thư ký Liên hiệp quốc, António Guterres bày tỏ: “Tôi xin chúc mừng Việt Nam và các đối tác quốc tế đã ký kết quan hệ đối tác nhằm đẩy nhanh quá trình chuyển dịch khỏi than đá và hướng tới tăng trưởng kinh tế dựa vào năng lượng tái tạo. Chúng ta cần tất cả chung tay để hiện thực hóa quá trình chuyển đổi năng lượng mang tính toàn cầu, bền vững và công bằng. Với thỏa thuận ngày hôm nay, Việt Nam đang đi đầu trong việc xây dựng một mô hình hợp tác mới nhằm đạt được việc chuyển dịch năng lượng công bằng, bao trùm thông qua năng lượng tái tạo. Các cam kết đối tác này là một công cụ quan trọng để giảm phát thải trong thập kỷ 2020 mà thế giới chúng ta đang cần”.