Mười yếu tố định hình ngành điện gió ngoài khơi trên toàn cầu năm 2024

1. Bộ ba vấn đề năng lượng liên tục:

Mối quan hệ năng động của ba động lực chính về năng lượng là giá cả phải chăng, an ninh năng lượng và chuyển đổi năng lượng được thể hiện khá rõ trong năm 2023 vừa qua, vì khả năng chi trả năng lượng và an ninh nói chung là những chủ đề nổi bật hơn quá trình chuyển đổi năng lượng. Sang năm 2024, thế giới chứng kiến một loạt các cuộc bầu cử ở nhiều nơi như Liên minh châu Âu (EU), Anh, Mỹ... đây là những các quốc gia có ngành điện gió ngoài khơi lớn nhất thế giới.

Tốc độ của quá trình chuyển đổi năng lượng và mở rộng sự phát triển gió ngoài khơi phụ thuộc nhất định vào kết quả của các cuộc bầu cử này.

2. Nền móng vững chắc của điện gió ngoài khơi:

Bất chấp những câu hỏi xung quanh tốc độ phát triển, chuỗi cung ứng được cải thiện khiến điện gió ngoài khơi năm 2024 trở nên sôi động và vững chắc hơn. Nhờ chính sách chuyển đổi và an ninh năng lượng, nên dự báo công suất gió có thể lên tới trên 950 GW vào năm 2050 (không bao gồm Trung Quốc).

Không tính thị trường Trung Quốc, công suất lắp đặt năm 2023 đạt khoảng 38 GW, tăng lên hơn 150 GW vào năm 2030 và gần 350 GW vào năm 2035. Tổng cộng, bên ngoài Trung Quốc, MTR dự báo hơn 21.000 tua bin gió ngoài khơi được lắp đặt trên toàn cầu từ năm 2024 đến năm 2035.

3. Những thị trường cốt lõi = Cơ hội tốt:

Còn rất nhiều dự án theo hợp đồng và theo kế hoạch để phát triển thị trường gió ngoài khơi trên khắp thế giới như ở Vương quốc Anh, châu Âu (Đức, Hà Lan, Pháp, Đan Mạch, Ba Lan...), Hoa Kỳ và châu Á (Đài Loan, Hàn Quốc và Nhật Bản). Đây là nền móng trụ cột giúp phân khúc gió ngoài khơi phát triển ổn định, bền vững từ năm 2024 trở đi.

4. Tiềm năng của Úc và Nam Mỹ:

Úc - một trong những quốc gia có tiềm năng điện gió lớn nhất thế giới hiện đang tìm cách xác định các nhà đầu tư cho một số địa điểm có công suất nhiều gigawatt, cả móng cố định và nổi, ngoài khơi Victoria, New South Wales và Tây Úc để đưa vào vận hành trong thập kỷ tới. Tại Nam Mỹ, Brazil và Columbia là những thị trường mới nổi đang xây dựng các khuôn khổ pháp lý để cấp phép nhằm tạo ra các các cơ hội phát triển gió ngoài khơi.

Không tính Úc và Nam Mỹ, MTR dự báo: Các thị trường quy mô thương mại mới sẽ xuất hiện tại các vùng biển thuộc Biển Bắc, Baltic, Địa Trung Hải và Đại Tây Dương của châu Âu và châu Á.

5. Lạm phát và lãi suất cao:

Theo MTR: Lạm phát và gián đoạn chuỗi cung ứng dẫn đến sự chậm trễ, thậm chí còn làm giãn tiến độ nhiều dự án điện gió. Điều này đã được chứng kiến trong năm 2023 tại các thị trường trọng điểm như Mỹ và Anh. Việc tăng giá hợp đồng CFD (Contract for Difference - Hợp đồng chênh lệch) ở Anh và cho phép các dự án đấu thầu lại các hoạt động mua sắm điện gió ngoài khơi với mức giá cao hơn và/hoặc định giá theo chỉ số lạm phát ở Hoa Kỳ đã hỗ trợ một phần cho các dự án điện gió ngoài khơi.

Những sự chậm trễ này là cần thiết để giải quyết một số thách thức cơ bản trong mô hình kinh doanh ở nước ngoài, đặc biệt là cuộc đua xuống đáy về mặt giá cả là không bền vững đối với các nhà phát triển và chuỗi cung ứng. Các dấu hiệu cho thấy năm 2024 sẽ chứng kiến thị trường gió ngoài khơi ổn định hơn.

6. Chuỗi cung ứng của Trung Quốc mở rộng ra bên ngoài quốc gia này:

Bất chấp phản kháng, các OEM nền tảng (Original Equipment Manufacturing - sản xuất thiết bị gốc), cáp điện và tua bin gió của Trung Quốc đang tăng cường sự hiện diện của họ tại thị trường châu Á và châu Âu. Khi các OEM tua bin gió ngoài khơi của châu Âu và Hoa Kỳ vượt qua một số trở ngại tài chính và tập trung vào việc tạo ra giá trị từ nền tảng tua bin hiện có của họ, các OEM Trung Quốc tiếp tục phát triển các tua bin gió lớn hơn bao giờ hết để đáp ứng nguyện vọng quy hoạch từ 20 MW trở lên của nhiều nhà phát triển dự án ở châu Âu và Hoa Kỳ. Các OEM Trung Quốc mang đến cơ hội khách hàng mới cho các công ty trong chuỗi cung ứng quốc tế.

7. Sự không chắc chắn về FID của tàu xây dựng móng cố định:

Khi yêu cầu lắp đặt các tua bin và móng cố định tăng lên, MTR nhận thấy: Nguồn cung cấp tàu có khả năng lắp đặt các tua bin và tua bin đơn lớn nhất đang bị thắt chặt. Các tàu mới đang được đóng để giao hàng vào khoảng thời gian 2023 - 2026 và một số tàu đã được nâng cấp. Nhưng liệu chủ tàu có lấy FID (Final Investment Decision - Quyết định đầu tư cuối cùng) của tàu không? MTR nhận thấy: Hoạt động đóng mới tương đối hạn chế đang được thống nhất trong thời gian ngắn cho đến khi nhu cầu, giá thuê theo ngày và điều khoản hợp đồng khiến chủ sở hữu tin tưởng rằng khoản đầu tư tàu sẽ mang lại lợi nhuận cần thiết.

Các phân khúc lắp đặt cáp đã chứng kiến một số hoạt động đặt hàng thú vị vào năm 2023, với một số ít tàu được cam kết dựa trên các hợp đồng đáng kể. Tua bin lớn hơn, trạm biến áp lớn hơn và khoảng cách truyền tải ngày càng tăng đã thay đổi động lực kỹ thuật cho các cáp điện, nhưng MTR lại nhận thấy: Những thách thức tương tự đối với chủ sở hữu cáp điện, cũng như đối với nhà thầu lắp đặt móng và tua bin - nhu cầu, độ ổn định giá ngày và điều khoản hợp đồng đều cần phải phù hợp với mong đợi của chủ tàu trước FID.

8. Phân khúc điện gió móng nổi thương mại:

Điện gió móng nổi sẽ chiếm thị phần cao hơn một chút 0,5% công suất gió ngoài khơi được lắp đặt toàn cầu (không bao gồm Trung Quốc) vào cuối năm 2023. Đến năm 2030, tỷ trọng điện gió móng nổi được dự báo sẽ tăng lên hơn 4% (khoảng 6,5 GW) và hơn 18% đến năm 2035. Hoạt động dự kiến sẽ tập trung ở Hàn Quốc, Anh, Na Uy, Mỹ, cùng một số thị trường thứ cấp ở châu Âu và châu Á.

Để đạt được những con số dự báo này, vẫn cần phải làm nhiều việc để phát triển chuỗi cung ứng. Các lĩnh vực phát triển và đầu tư chính bao gồm: Hợp lý hóa số lượng các khái niệm kết cấu phần móng, công nghiệp hóa sản xuất phần móng, lắp ráp, cảng xếp hàng, kho chứa ướt, sản xuất bộ phận hệ thống neo đậu, cung cấp tàu lắp đặt, sản xuất cáp động dưới biển và các giải pháp bảo trì, sửa chữa bộ phận chính.

9. Sự sẵn có về tài chính:

MTR từng đề cập đến lãi suất cao, một yếu tố khiến các nhà phát triển và công ty trong chuỗi cung ứng báo cáo kết quả tài chính hỗn hợp. Dư luận không thể bỏ qua các tin tức nổi bật về phản ứng của nhà đầu tư và tổ chức tài chính đối với việc hủy bỏ, trì hoãn và suy giảm dự án của các công ty (Ørsted, Iberdrola và Vattenfall), cũng như các khoản lỗ tại các OEM tua bin lớn của Siemens. Do đó, MTR tiếp tục theo dõi không chỉ chi phí nợ mà còn cả nguồn tài chính sẵn có cho không gian gió ngoài khơi. Điểm này liên quan đến nhận xét trước đó của MTR về việc các cơ quan chính phủ chấp nhận mức tăng giá và hỗ trợ cần thiết, cũng như việc điều chỉnh tỷ lệ lạm phát để làm cho các dự án có khả năng được vay vốn.

Theo MTR: Năm 2024 chắc chắn là một năm quan trọng đối với việc cấp vốn cho dự án điện gió ngoài khơi.

10. Năm 2024 - năm của Hydrogen:

Hydrogen là chất xúc tác chính cho quá trình chuyển đổi năng lượng. Các dự án gió ngoài khơi rất phù hợp để cung cấp năng lượng cho các máy điện phân sản xuất hydro. MTR dự báo sẽ có thêm nhiều trang trại gió được phát triển không chỉ để cung cấp năng lượng cho các máy điện phân mà còn cung cấp cho các hộ sử dụng cuối không được kết nối với lưới truyền tải điện tiện ích. MTR cũng nhận thấy tiềm năng không chỉ ở thị trường châu Âu - nơi đang phát triển các dự án như vậy, mà còn ở Hoa Kỳ - nơi Vịnh Mexico để cho thuê hỗ trợ sản xuất hydrogen.

Bất chấp một số thách thức đáng kể đang diễn ra trong ngành, MTR vẫn giữ quan điểm rằng: Gió ngoài khơi sẽ là một yếu tố ngày càng tăng trong chuỗi cung ứng năng lượng, bổ sung cho khí đốt tự nhiên, hạt nhân và các công nghệ tái tạo khác. Thế giới sẽ tiếp tục cần nhiều năng lượng hơn và năng lượng này sẽ ngày càng xuất hiện dưới dạng điện tử… một xu hướng mà gió ngoài khơi sẽ tiếp tục hỗ trợ./.

BBT TẠP CHÍ NĂNG LƯỢNG VIỆT NAM