Chính quyền Biden đã ký Đạo luật Giảm thiểu phát thải (IRA) vào tháng 8/2022, bao gồm 369 tỷ USD trong các điều khoản về khí hậu, được coi là một bước phát triển to lớn nhằm giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu trên toàn nước Mỹ, sẽ chuyển hàng tỷ USD vào các chương trình đẩy nhanh quá trình chuyển đổi năng lượng sạch và chống biến đổi khí hậu. Năm 2022 kết thúc, đây là thời điểm nhìn lại các yếu tố chính trong IRA mà những người ủng hộ khí hậu và năng lượng sạch sẽ giám sát việc thực hiện trong năm 2023.
Luật Giảm thiểu phát thải (IRA) được coi là thỏa thuận lịch sử về khí hậu, chuyển đổi năng lượng sạch của Mỹ năm 2022
Đây là khoản đầu tư tích cực nhất cho khí hậu mà Quốc hội Mỹ từng thực hiện và dự kiến sẽ cắt giảm khoảng 40% lượng khí thải trong thập kỷ này, đưa nước Mỹ tới nền kinh tế không phát thải ròng vào năm 2050.
Các điều khoản của IRA có ý nghĩa quan trọng đối với các doanh nghiệp chế tạo và năng lượng sạch, các công ty khởi nghiệp về khí hậu và người tiêu dùng trong những năm tới.
Ưu đãi cho xe điện
IRA cung cấp khoản tín dụng thuế liên bang trị giá tới 7.500 USD cho các hộ gia đình mua xe điện mới, cũng như khoản tín dụng EV đã qua sử dụng trị giá tới 4.000 USD cho những phương tiện ít nhất hai năm tuổi. Bắt đầu từ ngày 1/1/2023, những người kiếm được 150.000 USD một năm trở xuống, hoặc 300.000 USD cho những người khai thuế chung, sẽ đủ điều kiện nhận tín dụng xe hơi mới, trong khi những người kiếm được 75.000 USD trở xuống, hoặc 150.000 USD cho những người khai thuế chung, đủ điều kiện nhận tín dụng xe hơi đã qua sử dụng.
Chính quyền Biden đã đặt mục tiêu đạt 50% doanh số bán xe điện vào năm 2030.
IRA giới hạn các khoản tín dụng thuế EV đối với các phương tiện được lắp ráp ở Bắc Mỹ với mục đích giảm sự phụ thuộc của Mỹ vào nguồn nguyên liệu pin từ Trung Quốc, nơi chiếm 70% nguồn cung cấp pin toàn cầu cho xe điện. 1 tỷ USD bổ sung trong IRA sẽ cung cấp kinh phí cho xe buýt trường học không khí thải, xe tải hạng nặng và xe buýt vận chuyển công cộng.
Stephanie Searle, Giám đốc chương trình tại Hội đồng Quốc tế về giao thông sạch, phi lợi nhuận, cho biết sự kết hợp giữa các tín dụng thuế IRA và chính sách của các bang sẽ thúc đẩy doanh số bán xe điện. Dự kiến hơn 50% ô tô khách, SUV và bán tải được bán vào năm 2030 sẽ là xe điện. Nhóm này cho biết đối với xe tải và xe buýt điện, con số này sẽ là 40% hoặc cao hơn.
Trong năm 2023, Searle cho biết cơ quan này đang giám sát các kế hoạch của Cơ quan Bảo vệ Môi trường (EPA) để đề xuất các tiêu chuẩn phát thải khí nhà kính mới cho các phương tiện hạng nặng bắt đầu từ năm 2027. Theo đó, với việc IRA đã thúc đẩy xe điện, EPA có thể mạnh dạn đặt ra các tiêu chuẩn đầy tham vọng cho ô tô và xe tải.
Hướng tới mục tiêu kiềm chế phát thải khí mê-tan
IRA áp đặt thuế đối với các nhà sản xuất năng lượng vượt quá một mức phát thải khí mê-tan nhất định. Những người gây ô nhiễm phải trả mức phạt 900 USD cho mỗi tấn khí mê-tan vào năm 2024 nếu lượng khí thải này vượt quá giới hạn của liên bang, tăng lên 1.500 USD mỗi tấn vào năm 2026.
Đây là lần đầu tiên Chính phủ liên bang áp đặt một khoản phí đối với việc phát thải bất kỳ loại khí nhà kính nào. Khí thải mê-tan toàn cầu là nguyên nhân lớn thứ hai gây ra biến đổi khí hậu sau carbon dioxide, chủ yếu đến từ hoạt động khai thác dầu khí, bãi chôn lấp, nước thải và chăn nuôi gia súc.
Robert Kleinberg, một nhà nghiên cứu tại Trung tâm Chính sách Năng lượng toàn cầu của Đại học Columbia, cho biết khí mê-tan do ngành dầu khí thải ra mỗi năm sẽ trị giá khoảng 2 tỷ USD nếu nó được sử dụng để tạo ra điện hoặc sưởi ấm. “Giảm lượng khí thải mê-tan là cách nhanh nhất để giảm biến đổi khí hậu. Quốc hội Mỹ đã công nhận điều này khi thông qua IRA”. “Phí khí mê-tan là một loại thuế hà khắc đối với khí mê-tan do ngành dầu khí thải ra từ năm 2024 trở đi”.
Ngoài điều khoản của IRA về khí mê-tan, Bộ Nội vụ Mỹ đã đề xuất các quy tắc để hạn chế rò rỉ khí mê-tan từ hoạt động khoan, sẽ mang lại 39,8 triệu USD tiền thuế tài nguyên mỗi năm cho Mỹ và ngăn chặn hàng tỷ feet khối khí bị lãng phí do đốt cháy, bốc hơi và rò rỉ.
Đẩy mạnh sản xuất năng lượng sạch
IRA cung cấp 60 tỷ USD cho sản xuất năng lượng sạch, trong đó 30 tỷ USD cho các khoản tín dụng thuế sản xuất để đẩy nhanh quá trình sản xuất trong nước Mỹ các tấm pin mặt trời, tuabin gió, pin và chế biến khoáng sản, và khoản tín dụng thuế đầu tư 10 tỷ USD cho các cơ sở sản xuất đang chế tạo xe điện và công nghệ năng lượng sạch.
Ngoài ra còn có 27 tỷ USD dành cho một ngân hàng xanh có tên là Quỹ Giảm khí thải nhà kính, cung cấp kinh phí để triển khai năng lượng sạch trên toàn nước Mỹ. Và IRA có khoản tín dụng thuế sản xuất hydro, cung cấp cho các nhà sản xuất hydro khoản tín dụng dựa trên các thuộc tính khí hậu của phương pháp sản xuất của họ.
Các điều khoản sản xuất năng lượng sạch trong IRA cũng sẽ có ý nghĩa quan trọng đối với các công ty khởi nghiệp trong lĩnh vực khí hậu và các công ty đầu tư mạo hiểm lớn sẽ hỗ trợ họ. Carmichael Roberts, người đứng đầu bộ phận đầu tư của Breakthrough Energy Ventures, cho biết các sáng kiến về khí hậu trong IRA sẽ giúp các nhà đầu tư tư nhân tin tưởng hơn vào đầu tư lĩnh vực khí hậu và thậm chí có thể dẫn đến việc thành lập tới 1.000 công ty. “Mọi người đều muốn trở thành một phần của sự hỗ trợ này”.
Đầu tư cho các cộng đồng chịu ảnh hưởng lớn do ô nhiễm
Đạo luật đầu tư hơn 60 tỷ USD để giải quyết các tác động bất bình đẳng của ô nhiễm và biến đổi khí hậu đối với các cộng đồng có thu nhập thấp và cộng đồng da màu. Khoản tài trợ này bao gồm các khoản tài trợ cho công nghệ và phương tiện không phát thải, đồng thời sẽ giúp làm sạch các địa điểm ô nhiễm, cải thiện khả năng giám sát chất lượng không khí và cung cấp tiền cho các sáng kiến của cộng đồng thông qua các khoản tài trợ về khí hậu và môi trường.
Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Khoa học Môi trường và Công nghệ Letters cho thấy các cộng đồng da màu tiếp xúc một cách có hệ thống với mức độ ô nhiễm không khí cao hơn so với các cộng đồng da trắng. Người Mỹ da đen có khả năng sống gần các cơ sở xử lý chất thải độc hại cao hơn 75% so với người Mỹ da trắng và có nguy cơ tử vong do tiếp xúc với chất ô nhiễm cao gấp 3 lần.
Cắt giảm khí thải nông nghiệp
Tổng thống Mỹ Biden đã cam kết giảm một nửa lượng khí thải từ ngành nông nghiệp vào năm 2030. IRA tài trợ cho các hoạt động bảo tồn nông nghiệp giúp cải thiện trực tiếp lượng carbon trong đất, cũng như các dự án giúp bảo vệ các khu rừng dễ bị cháy rừng.
Thỏa thuận bao gồm 20 tỷ USD cho các chương trình cắt giảm lượng khí thải từ ngành nông nghiệp, chiếm hơn 10% lượng khí thải của Mỹ, theo ước tính của EPA. Trong năm 2023, Bộ Nông nghiệp Mỹ tuyên bố sẽ chi 1 tỷ USD cho các dự án dành cho nông dân, chủ trang trại và chủ đất rừng để sử dụng các biện pháp hạn chế khí thải hoặc thu giữ và lưu trữ carbon. Nghiên cứu cho thấy rằng việc loại bỏ carbon đã có trong khí quyển và bổ sung đất trên toàn thế giới có thể giúp giảm 10% lượng carbon./.
Thanh Bình
Nguồn: Bản tin Năng lượng xanh: Luật Giảm thiểu Lạm phát được coi là thỏa thuận lịch sử về khí hậu của Mỹ năm 2022 (petrotimes.vn)